Tetik Parmak veya Stenozan Tenosinovit Nedir?
"Tetik Parmak" veya "Tetik Başparmak" olarak da anılan el hastalığı, elin parmaklarını bükmeye yarayan kirişleri ve kirişleri saran kılıfları ilgilendirir. Ön kol kasları ile başparmak ve parmakların kemiklerini birbirine bağlayan tendonlar uzun ipler olarak da düşünülebilir. Parmaklardaki kılıflar, tendonların içinden kaydığı yüzük şeklindeki tünelleri oluştururlar. Bu yapı, oltanın kamışı üzerinde misinayi yerinde tutan yüzüklere benzer. Bu kılıflar, tendonları kemiğe yakın olarak tutarlar. Bu tendonların ve tünelin yüzeyi kaygandır ve böylece tendonlar pulleylerden rahatlıkla kayarlar.
Tetik parmak veya başparmakta, parmağın tabanındaki kılıf çok kalınlaşır ve daralır. Böylece tendon, kılıf içinden rahatlıkla kayamaz. Bazen tendonlar üzerinde bir nodül (kalınlaşma) veya şişkinlik gelişir. Tendonun kılıf içindeki hareketi boyunca artmış bir direnç mevcuttur ve bu yüzden ağrı, tıkırtı ve takılma hissedilir. Tendon takıldıkca, sürekli bir iltihap gelişir ve tendondaki şişkinlik gittikçe artar. Bu yüzden kısır bir döngü gelişir ve kılıf daha da kalınlaşır. Bazen de parmak sıkışır ve takılır; bu durumda parmağı büküp açmak hiç mümkün olmaz.
Tetik Parmak/Stenozan Tenosinovit Sebebi Nedir?
Bu durumun sebebi tam olarak bilinmemektedir. Bazen tetik parmak romatoid artrit, gut ve diyabet gibi sebepler ile ilgilidir. Avuç içi ve parmak tabanına yönelik travma bazen tetik parmağa sebep olabilir fakat bu durum da kesin olarak kanıtlanmamıştır.
Tetik Parmak/Stenozan Tenosinovit Belirti ve Bulguları
Tetik parmak, ilk başta parmağın veya başparmağın tabanında, avuç içi bileşkesinde bir huzursuzluk ile başlar. Bu bölgeye basınç uygulandığında ağrı ortaya çıkar. Bazen bu alanda el ile hissedilen bir sert bir şişlik de görülebilir. Parmak takılmaya veya kilitlenmeye başladığında, hasta parmağının veya başparmağının ortasında bir şikayet hisseder, çünkü tendon aslında bu eklemleri hareket ettirmektedir.
Tetik Parmak/Stenozan Tenosinovit Tedavisi
Tetik parmak veya başparmak tedavisinin esas amacı, parmağın takılmasını veya kilitlenmesini önlemektir. Böylece parmak veya başparmak rahatlıkla bükülüp açılabilir. Atel kullanmak veya ağız yoluyla bir iltihap azaltıcı ilaç kullanmak bazen yardımcı olabilir. Tedavi sürecinde bazen de sürekli yapılan aktiviteleri sonlandırmak faydalı olabilir.
Bulgular cerrahi dışı tedaviler ile düzelmezse, cerrahi tedavi önerilmelidir. Bu müdahale genellikle lokal anestezi ile ve poliklinik şartlarında yapılabilir. Tedavinin temel hedefi, parmağın tabanındaki kılıfı açmak ve böylece tendonun rahatlıkla hareket etmesini sağlamaktır. Genellikle tedaviden hemen sonra parmağın hareketleri rahatlar. Cerrahi yara yerinin ağrısının azalması ile birlikte normal el hareketleri başlar. Bazı hastaların ameliyat bölgesindeki hassasiyeti, huzursuzluğu ve şişliği, diğer hastalara göre daha uzun sürer. Nadiren de, cerrahi sonrası el terapisi gerekebilir.
Op. Dr. Çetin KÖSTEKÇİ
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı
Korkuteli Özel Medi Yaşam Hastanesi